|
|
|---|---|
"Gelem Gelem" |
Spreken over het Roma-volk veronderstelt dat we spreken over een oude, nomadische cultuur, zonder schrift. Volgens vele historici en antropologen kan de oorsprong van het Roma-volk worden gezocht in India of Egypte, of zelfs in Griekenland. De eerste zigeuners begonnen rond de 12e eeuw Europa binnen te komen. Verschillende groepen migreerden in opeenvolgende golven en om verschillende redenen, waarschijnlijk tussen de 3e en 8e eeuw, door Perzië, Armenië en andere streken richting Europa, waar zij tussen de 12de en de 14de eeuw aankwamen. Hun aanwezigheid op het Iberisch schiereiland wordt pas veel later bewezen, namelijk rond 1425 in Saragossa. In Portugal zijn er geen gegevens bekend over de verschijning van dit volk, hoewel, en zonder precieze datum, de oudst bekende documenten die spreken over de aanwezigheid van zigeuners in ons land uit de 15de eeuw stammen. Sociaal gezien worden de Roma in drie hoofdgroepen verdeeld: Rom (Oost-Europa) Sinti (Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Zwitserland) en Kalon (Portugal en Spanje). Daarnaast zijn er nog vele andere onderverdelingen. Elk van deze groepen verschilt van de andere in dialect (afgeleid van het Romani), gewoonten, specifieke tradities, kleding, etc.
Omdat er geen geschreven documenten bestaan die de oorsprong van dit volk bewijzen, zijn er in de loop der eeuwen verschillende legenden en geloofsovertuigingen ontstaan, die zich onder de families hebben verspreid en die enkele theorieën over hun oorsprong ondersteunen. Het voornaamste middel van bestaan van dit volk was de handel in paarden; verschillende groepen zwierven door het land, waarbij zich voortvluchtigen aansloten. In 1526 verbood D. João III, koning van Portugal, de zigeuners om Portugal binnen te komen en gelastte achtereenvolgens de uitwijzing van allen die op het grondgebied woonden. Eeuwenlang werd er een wetgeving met hetzelfde doel gehandhaafd: de zigeuners uit Portugal verdrijven. Pas na de 19de eeuw ging de Staat hen als Portugese burgers beschouwen. Het Roma-volk is een sociale minderheidsgroep die over het algemeen door de samenleving wordt genegeerd, hierdoor kunnen zij niet ten volle genieten van het recht op gezondheid, onderwijs, sociale steun en rechtvaardigheid, en hun sociale coëxistentie baseren op de waarden en tradities die inherent zijn aan hun volk.
Marginalisering en sociale uitsluiting hebben het Roma-volk gedurende deze zes eeuwen begeleid en vandaag dragen zij nog steeds het gewicht van dit sociale stigma. Ten tijde van het nazisme werden veel Roma naar concentratiekampen gebracht en uitgeroeid. Naar schatting een half miljoen Roma zijn tijdens het nazi-regime uit de weg geruimd. Tegenwoordig leeft deze zeer mystieke etnische groep van kunstnijverheid, handel in tapijten, specerijen en verspreide metaalkunst. Naar verluidt vormden deze mensen een Indiase lagere kaste die rond de 10e eeuw uit Noord-India werd verdreven - of daarvandaan vertrok - en een reis begon die ongeveer 500 jaar zou duren, totdat hun nakomelingen zich in verschillende delen van Europa vestigden. Na een tussenstop in Azië in de 14e eeuw, begon de groep zich uit te breiden over heel Europa. In de loop van de tijd volgden zij verschillende routes, steeds in de richting van het westen, waardoor elke subgroep verschillende kenmerken ontwikkelde, afgeleid van het contact met andere culturen, en zich in verschillende streken van Europa vestigde. Het is niet met zekerheid bekend of de Roma vanuit het zuiden (Noord-Afrika) of vanuit het noorden (Frankrijk) op het Iberisch schiereiland aankwamen. Er worden verschillende theorieën naar voren gebracht om hun komst naar Portugal te verklaren: één daarvan is dat zij zouden zijn uitgenodigd om het koninklijk hof te vermaken als rondreizende circusartiesten of tovenaars. Het is vanaf de 16de eeuw dat de vijandigheden en vervolgingen tegen de zigeuners beginnen. In heel Europa werd een onsamenhangend beleid gevoerd dat schommelde tussen gedwongen assimilatie en totale afwijzing, variërend van uitzetting tot de doodstraf. |
|---|
 |
|---|
|
|---|
